Özel güvenlik görevlileri için çokça merak edilenlerin başında zor kullanma yetkisinin olup olmadığı tartışılır. Peki özel güvenlik zor kullanabilir mi, özel güvenlik ne zaman zor kullanabilir, zor kullanması gereken ortamlar nerelerdir, özel güvenlik neden zor kullanır gibi sorulara cevap bulacağınız yazımıza giriş yapalım.
Öncelikle şunun altını çizelim. Günümüzde nüfusun artması ile birlikte güvenlik ihtiyaçları ortaya çıkmıştır. 26 Haziran 2004 yılında yürürlüğe giren özel güvenlik kanunu ile bu güvenlik ihtiyaçları giderilmeye çalışılmıştır. Toplumlar belirli bir alana kapasitenin üstünde veya belirli zamanlarda daha fazla ziyaret gerçekleştirecek hale gelip art niyetli kişilerin hedefi olabilmektedir. Bunları daha önce de sıkça yaşadığımızı belirtebiliriz (Beşiktaş’ta gerçekleşen terör saldırısı, bombalı intihar girişimleri, banka soygunları gibi.).
İnsanların güvenliklerini sağlamak da kolluk kuvvetlerine büyük görev düşmektedir. Ayrıca özel güvenlik personelleri de aldıkları eğitimler neticesinde tehlikeyi önceden sezebilen, donanımlı ve dikkatli kişilerden oluşmaktadır. Meskun mahallerde polisin yeterli seviyede olmadığı durumlarda güvenlik görevlileri bir alanın güvenliğini rahatlıkla sağlayabilmektedir. Aksi durumları güvenlik amirine bildirerek gerekli tedbirlerin alınmasına bu şekilde katkı sağlarlar.
Ancak zor kullanma yetkisi bazen en temel insan hakkı olan ve diğer bütün hakların kullanılması için önkoşul olan yaşama hakkını tehdit etmektedir. Bu sebeple bu yetkinin kullanılabileceği durumlar kanunlar çerçevesinde sınırlanmalıdır.
Peki istenmedik bir durum gerçekleşeceği şüphesine vardınız diyelim. Öncelikle ne yapmanız gerekiyor? Evet, öncelikle gözlem yapmanızı şüphelerinizi destekleyici durumları güvenlik amirinize hızlıca aktarmanız gerekecektir.
Özel güvenlik kapsamında “Zor kullanma yetkisine sahip kamu görevlisinin, görevini yaptığı sırada, kişilere karşı görevinin gerektirdiği ölçünün dışında kuvvet kullanması halinde, kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.” TCK Md. 256 (Zor kullanma yetkisine ilişkin sınırın aşılması) ile kanuna eklenmiştir. Bu nedenle kanunda zor kullanılması ve bunun ölçülü şekilde yapılması şarttır. Çünkü aksi halde kasten yaralama suçuna girdiği açıkça belirtilmiştir.
Aktif görev yapan özel güvenlik personelleri herhangi bir saldırıyı veya tehdidi defetme, durdurma amacıyla bedeni güç ve maddi güç gibi durumlar oluştuğunda silah kullanmaya kadar kademeli şekilde artan zor yetkisini kullanabilir. Kamu çalışanları ve insanlar için güvenli ortamlar oluşturmak özel güvenlik görevlilerinin sorumluluk alanında başlar. Mesai ve sorumluluk alanı dışına çıkınca biter. Bu yüzden zor kullanma durumlarında sorumluluk alanı dışına çıkıldığı an herhangi bir olaya müdahale edemezler. Bu durumu pasifize edecek birkaç istisnai durum mevcuttur. Üstelik bunlar kadın ve çocuğa karşı işlenen şiddet, gebelik halindeki kadına, yaşlılara ve kendini savunamayacak durumda olanlara karşı işlenen şuçlar ise kuvettin karşısında durmak engel olmak ve emniyet güçlerine haber vermesi gerekir.
Zor kullanma sadece görev alanının içinde ve birebir tehlike ile karşı karşıya olduğunuzda yapılması gereken bir davranış olmalıdır.
Zor kullanmanın da bir ölçüsü bulunmaktadır. Bu hak özel güvenlik görevlilerine birini kasten yaralamaya varacak davranışları yapmasına engel olmak için çıkarılmıştır. TCK Md.256.
Kanunda belirtilen 7’nci maddesindeki hususlar çerçevesinde, özel güvenlik personeli kimlik sorma yetkisini bulunur. Bunları b) ve f) maddelerinden görebiliriz.
Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri – Madde 7
b) Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün
törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray
cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
f) Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı
kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik
sistemlerinden geçirme.
Kimlik sorma yetkisi kullanılırken, özel güvenlik personelinin elinde suçlulara yönelik isim listelerinin bulundurulması gerekmektedir. Özellikle özel güvenlik görevlileri bulunduğu alanda gerekli sebepler ile kimlik sorabilir. Kamuya ait açık alanlarda keyfi durumdan ötürü özel güvenlik görevlilerinin kimlik sorma yetkisi yoktur.
Özel güvenliklerin yetkileri hakkında daha fazla bilgi için Özel Güvenlik Personelinin Yetkileri veya Özel Güvenliğin Yetkisi ve Sorumlulukları (TAM LİSTE) makalelerimizi inceleyebilirsiniz.
Konu hakkında daha detaylı bilgi için iletişim sayfamızdaki bilgilerden bize ulaşabilirsiniz.
